Teknoloji ve bilimdeki bunca ilerlemeye rağmen, neden toplumlarda en ilkel siyasi eğilimler güç kazanabilmekte, ırkçılık ya da dini fanatizmi rakiplerine karşı “vurucu bir güç” olarak kullanmak isteyenler, uygun bir zemin bulabilmekte, geniş kitleler karanlıklar içinde yaşayabilmektedir?
FRANKFURT OKULU
Yirminci yüzyılın iki büyük düşünürü zeka ve birikimleriyle, bunun nedenlerini derinlerden çekip su yüzüne çıkarmışlardır. Frankfurt Okulu’nun kurucularından Max Horkheimer ve Theodar W. Adorno, “kültür sosyolojisi” alanında toplumsal olaylara yepyeni bir bakış açısı geliştirmişler; günümüz dünyasının çelişkilerini anlamlandırmada da veri olarak kullanılabilecek birçok yeni tez ortaya koymuşlardır.
ODYSSEUS VE BURJUVALAR
Bu iki Yahudi düşünürün, İkinci Dünya Savaşı döneminde yazdıkları “Aydınlanmanın Diyalektiği”, aydınlanmanın diyalektik olarak kendi içinde nüvelerini başından itibaren taşıdığı karanlığın izlerine dikkat çekmiştir.
“Aydınlanmanın kendi kendini tahrip edişini” anlatan Adorno ve Horkheimer, bazı bölümlerde abartılı/şaşırtıcı yorumlar da yapmışlardır. İki düşünürün, Homeros’un Odysseus’unun gemisinde, Seirenlere karşı alınan önlemleri, “Aydınlanmanın diyalektiğinin sezgi dolu alegorisi” olarak tanımlaması ya da “Homeros’taki burjuva aydınlanmasına ilişkin öğeler” bulunduğunu ileri sürmeleri abartılı yorumlara örnektir.
MİTOLOJİ VE AYDINLANMA
Yazarlar bu örnekleri kullanmış olsalar da vardıkları sonuçlar itibariyle sarsıcıdırlar.
“Mit zaten Aydınlanmadır ve Aydınlanma mitolojiye geri dönmektedir.”
“Teknolojik yönden eğitilmiş kitlelerin akıl sır ermez şekilde her çeşit Aydınlanmanın mitolojiye gerileyişin nedenini, özellikle gerileme amacıyla icat edilmiş milliyetçi, pagan ve diğer modern mitolojilerden çok, hakikat karşısında donup kalmış aydınlanmanın kendisinde aramak gerektiğini göstererek bu fragmanlarda böyle bir anlayışa katkıda bulunacağımızı sanıyoruz.”
“Açık ve tam bir enformasyon seli ile şatafatlı, düzenli eğlenceler insanları bir yandan akıllandırırken öte yandan aptallaştırıyor.”
KÜLTÜR SANAYİ
Yazarlar, “Kültür Sanayi” bölümünde, “aydınlanmanın asıl ifadesini sinema ve radyoda bulan ideolojik gerileyişini” sergilerken, ideolojinin, “kendine özgü içeriği, tekniği kullanan güçlerin ve varoluşların putlaştırılmasıyla tükenip gittiğine” vurgu yapıyorlar.
“Anti-semitizmin öğeleri” bölümünde ise, “aydınlatılmış uygarlığın aslında barbarlığa dönüşü” anlatılmaktadır.
“Aydınlanmanın Diyalektiği”nin yeni baskısı yeni çevirisiyle Mayıs 2010’da raflarda yerini almıştır.
AYDINLANMANIN DİYALEKTİĞİ
Theodor W. Adorno, Max Horkheimer
Kabalcı Yayınevi / Felsefe Dizisi
390 sayfa, Mayıs 2010
FRANKFURT OKULU
Yirminci yüzyılın iki büyük düşünürü zeka ve birikimleriyle, bunun nedenlerini derinlerden çekip su yüzüne çıkarmışlardır. Frankfurt Okulu’nun kurucularından Max Horkheimer ve Theodar W. Adorno, “kültür sosyolojisi” alanında toplumsal olaylara yepyeni bir bakış açısı geliştirmişler; günümüz dünyasının çelişkilerini anlamlandırmada da veri olarak kullanılabilecek birçok yeni tez ortaya koymuşlardır.
ODYSSEUS VE BURJUVALAR
Bu iki Yahudi düşünürün, İkinci Dünya Savaşı döneminde yazdıkları “Aydınlanmanın Diyalektiği”, aydınlanmanın diyalektik olarak kendi içinde nüvelerini başından itibaren taşıdığı karanlığın izlerine dikkat çekmiştir.
“Aydınlanmanın kendi kendini tahrip edişini” anlatan Adorno ve Horkheimer, bazı bölümlerde abartılı/şaşırtıcı yorumlar da yapmışlardır. İki düşünürün, Homeros’un Odysseus’unun gemisinde, Seirenlere karşı alınan önlemleri, “Aydınlanmanın diyalektiğinin sezgi dolu alegorisi” olarak tanımlaması ya da “Homeros’taki burjuva aydınlanmasına ilişkin öğeler” bulunduğunu ileri sürmeleri abartılı yorumlara örnektir.
MİTOLOJİ VE AYDINLANMA
Yazarlar bu örnekleri kullanmış olsalar da vardıkları sonuçlar itibariyle sarsıcıdırlar.
“Mit zaten Aydınlanmadır ve Aydınlanma mitolojiye geri dönmektedir.”
“Teknolojik yönden eğitilmiş kitlelerin akıl sır ermez şekilde her çeşit Aydınlanmanın mitolojiye gerileyişin nedenini, özellikle gerileme amacıyla icat edilmiş milliyetçi, pagan ve diğer modern mitolojilerden çok, hakikat karşısında donup kalmış aydınlanmanın kendisinde aramak gerektiğini göstererek bu fragmanlarda böyle bir anlayışa katkıda bulunacağımızı sanıyoruz.”
“Açık ve tam bir enformasyon seli ile şatafatlı, düzenli eğlenceler insanları bir yandan akıllandırırken öte yandan aptallaştırıyor.”
KÜLTÜR SANAYİ
Yazarlar, “Kültür Sanayi” bölümünde, “aydınlanmanın asıl ifadesini sinema ve radyoda bulan ideolojik gerileyişini” sergilerken, ideolojinin, “kendine özgü içeriği, tekniği kullanan güçlerin ve varoluşların putlaştırılmasıyla tükenip gittiğine” vurgu yapıyorlar.
“Anti-semitizmin öğeleri” bölümünde ise, “aydınlatılmış uygarlığın aslında barbarlığa dönüşü” anlatılmaktadır.
“Aydınlanmanın Diyalektiği”nin yeni baskısı yeni çevirisiyle Mayıs 2010’da raflarda yerini almıştır.
AYDINLANMANIN DİYALEKTİĞİ
Theodor W. Adorno, Max Horkheimer
Kabalcı Yayınevi / Felsefe Dizisi
390 sayfa, Mayıs 2010
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder